Easy Latin Plays

Māter mea, cūr cessat Tiberius? Quid agit? Sōlitārius iam semper ego in Campō mē exerceō, vel in silvīs ferās captō sōlitārius.

Frāter tuus, mī fīlī, prō patriā nostrā cōgitat et labōrat. Num vīs patris vestrī fīlium, Āfricānī nepōtem, esse dēgenerem? Num ille vēnātiōnibus studēbit, dum miseriīs premuntur cīvēs Rōmānī?

(Clāmōrēs audiuntur)

(extrā) Eugē, eugē! Salvē Gracche! Ecce Tiberius, tribūnus plēbis!

Cūr māter...

Exaudī! Quid audiō? Quid clāmant?

(Intrat Tiberius)

Salve, māter! Salvēte!

Mī fīlī, quid audiēbam? Quid clāmābat populus?

Māter mea, populus Rōmānus mē tribūnum plēbis creāvit.

Tū ergō, mī fīlī, servābis Rōmam. Senātum comprimēs, cīvēs fovēbis.

Nūper in Ītaliam revēniēbam. Iter faciēns per Viam Appiam multum dolēbam. Ubīque servōs vidēbam, miserōs hominēs et turpēs, gregēs cūstōdientēs. Ubi agricolae Rōmānī ōlim habitābant et suōs quisque agrōs colēbat. Nunc, ēheu, omnēs agrōs dīvitēs habent; cīvēs Rōmānī in urbe in paupertāte ac vitiīs versantur, optimātium clientēs.

Hoc ergō tibi erit opus, mī fīlī.

Lēgem feram iūstissimam. Agrōs pauperibus reddam; iterum suum quisque fundum cōlet.

(Gāium alloquēns) Hūc, puer! Audīsne? Ego et tū testēs sumus. Tiberius populō Rōmānō agrōs Italōs restituet, et prīstinōs Rōmānōrum mōrēs.

(inter sē colloquentēs) Tacēte! Veniunt tribūnī plēbis. Audīte Gracchum!

Cīvēs Rōmānī, suffrāgia ferētis. Ego agrōs Italōs cupiō inter cīvēs omnēs, ut anteā, distribuī--prīvārī eōs quī plūs habent agrī quam quīngenta iūgera. Mārcus Octāvius vetat; tribūnus plēbis plēbem prōdit.

(Octāvium alloquēns) Mārce Octāvī, rūrsus tē admoneō. Dēsine etiam nunc populī voluntātem impedīre. (Octāvius tacet)

Cīvēs Rōmānī, suffrāgia ferte! Cēnseō Octāviō magistrātum abrogandum. Quid sentītis? Placetne?

Placet.

Mārce Octāvī, magistrātus tibi est abrogātus. Abī! Expellite eum!

Mox tū poenās dabis, quī lēgēs Rōmānās, tribūnum sacrōsānctum, ita violās.

Quid tū sentīs? Num Gracchus...

Hoc equidem sentiō. Gracchus... sed ecce! Inde venit ipse.

(Intrat Tiberius Gracchus cum fīliō)

Cīvēs! Amīcī! Mihi sī crās erit ultimus diēs, excipite hunc, fīlium meum cārissimum. Hodiē vōbīs hunc trādō; crās animam meam fortasse prō vōbīs dēpōnam.

Vīvēs, Gracche! Vīvēs et superābis. Iterum eris tribūnus. Eugē, eugē! Salvē, Gracche! (exeunt)

Salvēte, amīcī! Nūper rūre in urbem advēnī. Dīcite mihi! Quid hīc agitur?

Comitia habentur; tribūnī plēbis creantur.

Quī petunt? Cui favet populus?

Tiberius Gracchus petit iterum esse tribūnus.

Quid? Nōnne lēgēs id vetant?

Vetant sānē lēgēs, sed populus favet Gracchō.

Nūper ille agrōs Italōs cīvibus pauperibus reddidit.

Bene ēgit. Iūre illī populus favet.

Immō lēgēs violat petēns iterum tribūnus esse, mihi displicet.

Crēscit clāmor!

Quid agitur?

(Intrant senātōrēs tribūnī Gracchus contendentēs; Gracchus cadit)

Cūr cessat Tiberius? Summō hodiē amōre eum exspectō.

Exaudī, domina! Venit.

Num ille venit? Cūr nōn cum clāmōribus populī venit?

(Intrant Blossius et cīvēs)

Salve, Cornēlia!

Salve, amīce! Quid mihi nūntiās?

Trīstia, ēheu! Nūntiō--trīstissima.

Quid? Haud trīstissima, amīce, potes nūntiāre, nisi turpem scīlicet fīlius meus sē praebuit.

Cornēlia, Tiberius mortuus est.

Ā... prō patriā vērō mortuus est. Ō amīcī, ābīte! Fīlium meum hūc addūcite! ...multās hōrās eum exspectō, iam tandem eum accipiam.

(Intrant cīvēs cum Tiberī corpore)

Salve, mī fīlī! Numquam anteā tanta laetitia quanta hodiē tē accēpī. Maximē hodiē tē amō atque laudō. Ō, mē! Ter quaterque nunc beāta sum--pater meus Hannibalem superāvit: vir meus in Hispāniā glōriam sibi comparāvit; fīliōrum, quōs illī peperī, ūnus hīc iacet--prō patriā mortuus est; vīvit alter--prō patriā vīvet et labōrābit!

(cīvibus) Vōbīs, amīcī, grātiās reddō, quod haec tam laeta mihi nūntiāvistis, hoc tam cārum corpus ad mē addūxistis.

(famulīs) Venīte, puellae! Excēdēmus. Deīs Immortālibus grātiās reddēmus. Festīnāte! Mulierem beātissimam ad templa deōrum addūcite--Scīpiōnis fīliam, Gracchī uxōrem, mātrem Gracchōrum!

(Intrant dextrā Rōmulus et Faustulus; intrat sinistrā senex)

Salve, senex!

Salvēte!

Estne haec Numitōris domus?

Numitōris est domus. (Exit dextrā)

(Faustulum alloquēns) Haec, pater, est Numitōris domus.

Tū, domum, Rōmule, intrā. Ego ibi tē exspectābō. Heu miserum! Multum doleō quod fīlius meus, Remus, captīvus est.

(Exit Rōmulus sinistrā, Faustulus dextrā)

(Numitor sedet; ministrī circumstant)

Ecce! Quem dūcunt pāstōrēs?

Captīvum dūcunt catēnīs vīnctum?

(Intrant pāstōrēs Remum dūcentēs)

Hic homō, quis est?

Hic ūnus est, domine, pāstōrum Amūliī, quem captum ad tē addūcimus.

Cūr hunc ad mē addūcitis vīnctum?

Pāstōrēs Amūliī nōbīs sunt inimīcī.

Quam est fōrmōsus! (Remum adloquēns) Venī, homō! Volō tē aspicere. Ō mē miserum! Quantum est Reae Sylviae similis, fīliae meae cārissimae, quam Amūlius necāvit!

(Intrat Rōmulus)

Quis inde venit?

Salve, ō domine!

Quis es tū, quī captīvī nostrī tam similis es?

Rōmulus appellor. Hic est frāter meus, Remus.

Quid petis, Rōmule?

Remum petō, quī ā servīs tuīs hūc ductus est captīvus.

Unde vēnistī?

Ab Aventīnō vēnimus, ubi Amūliī gregēs cūstōdīmus.

Quis vōbīs est pater?

Faustulus est pater noster, Amūliī pāstor.

(Ministrum adloquēns) Abī! Faustulum hūc
addūc!

(Exit minister)

Iam ille apud portam exspectat.

(Intrant minister et Faustulus)

Hic, domine, est Faustulus.

Salve, ō domine!

Aspice hōs! Suntne fīliī tuī?

Per multōs annōs, domine, hōs ēducāmus et ego et uxor mea.

Quid tum? Nōnne sunt vestrī fīliī?

Nōn sunt nostrī fīliī, sed cum līberīs nostrīs hōs ēducāvimus.

Quid? Unde sunt?

Hōs diū abhinc in rīpā fluviī inventōs ad casam meam addūxī--tum parvulī erant.

Quid? In rīpā fluviī! Parvulī!

Ibi relictī erant.

Tibi magna dabō praemia et uxōrī tuae. Venīte hūc, Rōmule et Reme! Audīte omnēs! Frāter meus, Amūlius, homō improbus, ōlim rēgnum meum occupāvit, fīlium meum necāvit et fīliam Ream Sylviam, et līberōs eius parvulōs in fluvium praecipitāvit. Ecce, Rōmulus et Remus, fīliae meae līberī, ā Faustulō servātī!

Salvēte, ō dominī!

Nōs Amūlium superābimus et Numitor rūrsus erit rēx.